Xuska 31-Guurada Maalinta Shuhadada ee SNM
(17/10/1984kii – 17/10/2015ka)
“Mar haddaan hillaab lagu gudbayn, giriftan mooyaane,
Gebgebteedu waa xubin intay, gawrac leedahaye,
Geeddiga cagaa daaliyaa, lagu geyoodaaye,
Gellimaadka hayskaga jirtiyo, goosan-habaqlaaye,
Gubuxsiga mar uun bay tirsiga, meel ka soo geliye,
Gar-garaaciddeediyo ha deyn, geed-ka-didinteeda,’’
Gud-gude, Hadraawi, 1990kii
Qalinka: Boobe Yuusuf Ducaale – cankaabo@hotmail.com, www.dharaaro.com
11/10/2015ka, Hargeysa,
1985kii ayaa Shirkii 2aad ee Golaha Guurtida lagu qabtay Dooxada Daahir Maadhiin ee
galbeedka kaga beegan Rabaso. Hakad ayaa hawlihii Guurtida yar galay, waxaanu mar
labaad golahaasi soo laba-kaclaynayaa bishii Ogos 1988kii markii gudaha laga soo
jabay, shirkaas oo ku qabsoomay tuulada Caddaroosh. Waa mowduucyo aynu marar
kale ku kulmi doonno.
Sheekadeennii hore ma ku noqonnaa intaa hadddii aynu mus-danbeed ka dhiganno.
Waxaan moodayay in aad haa tidhaahdeen. Waa hagaag, Aniguna waan idin ku
raacsanahay. Bal haddaba maxaa dhacay?
Aan ku noqdo Yuusuf Meydal Cumar oo ka codasdo in uu inooga jawaabo su’aasha ah:
Sidee ayuu maalintaa dagaalku u dhacay?
Aan idiin kala baxo Yuusuf Meydal Cumar oo xusuustiisii idiin mariya, waxaanu yidhi:
“Annagu jiiddii hore ee difaaca ayaanu ku jirnay. Difaacayagu wuxu ahaa inta ama jiidda
u dhexaysa meelaha la kala yidhaahdo Xabashi iyo Gufeys oo ku taal waddadii Qaaxo.
Xilligaa waxaanu ku sugnayn waqti uu Ururka 1aad qayb ka mid ah ay is-yara qabteen
madaxdii. Sidaa darteed Lixle iyo Ibraahin Kood-buurba waxa ay ku hawlanaayeen
arrintaa maareynteeda. Habeennimadii waxa la diray 15 Mujaahid oo uu Xaammud
watay, waxaana loo diray dareenkaa cadawga laga qabay in ay soo xaqiijiyaan. Waxay
ahayd in ay soo hubiyaan in cadawgii ku soo diyaar-garoobay oo ku sugan yahay Qol-
buulalle. ‘Lixle’ wuxu kula sii dardaarmay bal in ay soo hubiyaan in cadawgii ku soo
dhammaaday Qol-buulalle iyo in uu weli isku soo urursanayo. ’Lixle’ markaa uu
sahanka dirayay wuxu filayay in aan cadawgu ku soo wada dhammaan halkaa. Sidaa
darteed ayuu miino ugu sii dhiibay si ay ugu soo aasaan meelaha gurmadkoodu soo
marayo. Laakiin Xaamud iyo colkiisii sahanku waxay war sugan ku heleen in cadawgii
soo weerari lahaa dhammaan ku soo sugmay oo joogo Qol-buulalle. Markaa miinadiina
sidaas ayay kula soo noqdeen.”
Waa yahay. La soo hubi in cadawgii oo oodihiisii jiidanayaa goobtaa Qol-buulalle isugu
habar-wacday. Ka dib maxaa dhacay
markii sahankii SNM dib ugu noqday
ciidammadii soo diray? Aynu ku noqonno
Yuusuf Meydal Cumar, waxaanu intii hore
”Waxay nagu soo noqdeen 11kii
saacadood ee subaxnimo. Waa 17kii
Oktoobar 1984kii. Maalintu Arbaca ayay
ahayd. Ibraahin Kood-buur iyo Lixle
Ururka 1aad ayay ku maqnaayeen. Xogtii
sahan in ay taliyayaashu qaataan la is-
lama haleelin. Saacaddii weerarku nagu
soo beegnaa markii ay ahayd ayuu Lixle
soo gaadhay ciidankii. Gaadhigii ay la
socdeen oo markaa meesha la yidhaahdo
Celiya saad nooga soo qaaday iyaga oo
Ururkii 1aad badhna soo qaaday badhna
soo lugaynayaan, ayaa markii gaadhigii
Lixle dhigay ee Ibraahin Kood-buur la
noqday ay xabbaddii ugu hoprreysay ee ay soo rideen oo Jiib ahayd qabsatay gaadhigii
Ibraahin Kood-buur la noqday siigadiisii. Sahankayagii oo is-na xabbaddii ku riday ayaa
“Markaa xilligaa dareenkii aanu ku sugnayn wuxu ahaa difaacii hore oo aanu ku kala
jirno uun mooyaane, ayaanaan saacaddaa aamminsanayn in ay na soo weerarayaan.
Dareenkaa ma aanu qabin. Haa…kooxdayadii sahanku in kasta oo aanay haleelin in ay
madaxdii u warramaan haddana annagu waanu ogsoonayn in ciidankii cadawgu Qol-
buulalle isku soo urursadeen.”
Si aynu sheekada uga boganno, bal Mujaahidkeenni Yuusuf Meydal Cumar waxoogaa
tafaasiil ah ha inaga siiyo ciidankii SNM iyo sidii uu u habaysnaa, waxaanu ku yidhi
muddaakaradiisii dheerayd:
“Ciidankayaga tiradiisa guud waxay ahayd 350 Mujaahid. Waa ciidankii Guutadii Sayid
Cali dhammaanteed. Marka laga reebo Ururkii 1aad oo murankaasi ka dhex oognaa,
jiidda hore ee difaaca waxa ku sugnaa ilaa 200 oo Mujaahid. Difaaca waxaanu kaga
jirnay laynka woqooyi ee waddadii Qaaxo oo kale ah. Ururkii 2aad iyo qayb ka timid
Ururkii 1aad difaaca hore ayay ahaayeen. Ururkii 3aad oo Lixle Taliye-urur u ahaa laba
ayuu u qaybiyay. Badh u noqdo xoojin Ururka 2aad oo bidixda ama galbeedba xigay,
badhka kalena ciidankii bariga ka dagaallamayay xoojin u noqdo oo ka ilaaliyo wixii
dhabar-jebin ku imanaya. Lixle oo isla markaana Taliye-guuto noo ahaa wuxu raacay
Ururkiisii 3aad qaybtii xoojinta galbeedka looga dhigay.”
Sidii uu ku bilaabmay weerarku?
Malaha dhareerka ceshan kari meysaane, aynu Mujaahid Yuusuf Meydal Cumar ku
noqonno is-na Ilaahay ha ka abaal-mariyo e’, waxaanu yidhi:
“Weerarka cadawgu galbeed ayuu naga qabsaday oo tuulada Kun-gaws ayay ka soo
dhaqaajiyeen. Qaybtii halkaa ku sugnayd oo Lixle la joogay ayay la soo kaceen oo
difaacii wajahadda hore is-ma ay qaabbilin. Iyada oo ta Alle qornayd waa sababta ay
Lixle iyo qaar kaleba maalintaa u dhimanayaan. 1.17 daqiiqadood oo gelinkii danbe ah
markii aanu halkaa isku haleellay iyagu waxa ay isu qaybiyeen saddex raac: 1aad, 2aad
iyo 3aad. Wuxu qorshahoodu ahaa oo ay ku soo talo-galeen in ciidankan Sayid Cali oo
ahaa cududdii ugu adkayd ee SNM aanu mid ka bixin oo ay halkaa ku burburiyaan.
Ballan-qaadka ay qabeen wuxu ahaa haddii ay soo guulaystaan ama ciidammada
Mujaahidiinta ay gacanta ku soo dhigaan in askarigiiba ama sarkaalkiiba laba darajo la
Maalintaa markii aaan Yuusuf Meydal Cumar wareysanayay waxa iyaguna nala joogay
Mujaahid Diiriye Cabdillaahi Yuusuf (Diiriye-gaab) iyo Mujaahid Maxamuud Cabdi
Xasan (Quulle). Intii uu Yuusuf Meydal Cumar oo qudhiisu ku dhaawacmay maalintaasi
I lahaa 1.17 daqiiqadood, saaxiibbadii waxay ka hoos lahaayeen 1.15 daqiiqadood.
Waxay ku muransanaayeen laba daqiiqadood. La iskuma hayn maalinta, taariikhda,
goobta iyo sannadka midna. Waa Mujaahidka iyo caadadii. Intuba waxay ku
xardhanaayeen korkooda. Jidhkooda ayay taariikhda iyo saacadduba ku qornaayeen.
Xubnahooda go’ay ee ay hureen ayay ku xusuusanaayeen. Dhiiggooda iyo
dheecaankooda ayay maalmaha iyo saacaduhuba dhex socdeen.
maxamed ilkacase
berbera2002@gmail.com
