MADAXWEYNAHA GIRIIGGA PAVLOPOULOS OO WADAHADAL KULA LEH MAGAALADA ATHENS MADAXWEYNE ERDOGAN

Lahaanshaha sawirkaEPAImage captionMadaxweynaha Giriigga Pavlopoulos (midig) oo wadahadal kula leh magaalada Athens madaxweyne Erdogan

Booqashadii u horraysay ee madaxweyne Turki ah uu ku tago Giriigga muddo 65 sano ah ayaa u billaabatay si kulul ka dib markii madaxweynaha Turkiga Recep Tayyip Erdogan iyo dhiggiisii martigalinayay ay is waydaardeen erayo aan lala kala gabanin.

Erdogan ayaa sheegay in uusan caddaalad u dhicin heshiiskii 1923 lagu jeexay xadka Turkiga markii uu dhammaaday dagaalkii koobaad ee adduunka.

Laakiin madaxweynaha Giriigga Prokopis Pavlopoulos ayaa diiday in wax isbadal ah lagu sameeyo heshiiskii Lausanne.

Calaaqaadka labadan dal ee xubnaha ka wada ah Nato ayaa ahaa mid aan sahlanayn muddo tobannaan sano ah.

Maxaa xasaasiyadda keenaya?

Waxyaabo badan ayaa jira. Muranka jasiiradaha aan la daganayn ee dhaca badda Aegean arrintaas ayaana labada dal qarka u saartay in ay dagaalamaan sannadkii 1996-dii.

Waxaa kale oo ay heshiis nabadeed ka gaadhi waayeen Qubrusta kala qaybsan, waqooyiga Qubrus ayayna qabsadeen Turkigu 1974tii ka dib markii ay halkaas ka dhacday afgambi milatari oo uu Giriiggu taageerayay.

Turkiga ayaa sidoo kale sheegay in aan la ixtiraamin Muslimiinta laga tirada badan yahay ee Giriigga ah balse asalkoodu Turkida yahay ee degan waqooyi bari ee Giriigga.

Erdogan oo ku sugan Athens ayaa sheegay in aan Muslimiinta loo ogolayn in ay doortaan Muftigooda uuna Giriiggu u magacaabo qofka xeeldheere diimeed u noqonaya.

Dawladda Turkiga ayaan sidoo kale ku faraxsanayn go’aanka ay maxkamadda ugu sarraysa dalka Giriiggu ku diiday in la masaafuriyo siddeed ruux oo ka tirsanaa milatariga Turkiga oo baxsaday ka dib markii lagu eedeeyay in ay ku luglahaayeen afgambigii dhicisoobay ee sannadkii hore.

Erdogan ayaa sheegay in uu ku baaqayo in askartaas loo soo gacan galiyo.

Dhanka kalana Giriigga ayaa ka cabanaya in Turkigu uu si joogto ah ugu xad gudbo hawadooda iyo baddooda.

Laakiin xiisadda ka dhex taagan dariskan ayaa soo billaabatay 1830yadii, markaas oo Giriiggu ka xoroobay boqortooyadii Cusmaaniyiinta.

Lahaanshaha sawirkaREUTERSImage captionInkastoo ay xiisad jirto haddana dadka arrimahan ka faallooda waxay sheegayaan in Erdogan uu xiriir wanaagsan la leeyahay Tsipras

Siday u socotaa booqashadani?

Hadallada ay is waydaarsadeen labada masuul ayaa dhacay maalintii u horraysay ee booqashada labada maalmood ah ee madaxweynaha Turkigu uu ku joogo Giriigga ka dib markii ay si wada jir ah u qabteen shir jaraa’id.

Erdogan ayaa sheegay in sida loola dhaqmayo Muslimiinta Giriigga ay muujinayso in Athens ay ku guuldaraysanayso in ay raacdo heshiiskii horay loo galay.

“Taakulayntii aasaasiga ahayd ee ay u baahnaayeen lama siinin marka ay timaaddo maalgashiga waxaana jira faquuq,” ayuu yiri Erdogan, isagoo sidoo kale sheegay in loo baahan yahay in la caddeeyo qoddobo ka mid ah heshiiska.

Madaxweynaha Giriigga Pavlopoulos oo ka mid ah khuburada ugu cadcad ee dhanka sharciga ee dalkiisa oo arrintaas ka jawaabaya ayaa sheegay “in heshiiskan uusan iyaga u ahayn mid laga wada xaajoon karo, uusan lahaynna wax ka dhiman, sidaas daraadeeddna uusan u baahnayn in dib loo eego ama wax lagu daro, sidaasna uu ku jirayo heshiiskaasi.

Intaas ka dibna ra’iisulwasaare Alexis Tsipras ayaa sheegay in labada dal ay ku heshiiyeen in ay billaabaan “tallaabooyin lagu dhisayo kalsoonida labada dal”. Wuxuuna sheegay in ay muhiim u tahay in labadooduba ay si degan uga hadlaan aragtiyada kala duwan ee ay qabaan.

Isagoo uu weheliyo Erdogan ayuu intaas ku daray: “Waxaan u baahannahay in aan qaab wax hagaajinaya u soo bandhigno fikirkii aan qabno iyo wixii aan isku haynaba, iyadoo aan laga badbadinaynin ama aysan hanjabaad ku jirin lana ixtiraamayo aragtida middaas ka duwan ee dhinaca kale qabo.

Booqashadan ayuu madaxweyne Erdogan ku tilmaamay mid “taariikhi ah” waxayna dhacaysaa iyadoo hawlgallo ammaan oo baaxad leh ay socdaan.

Labada dawladoodba waxay rajaynayaan in booqashadan ay bog cusub u furi doonto xiriir labo geesood ah oo ay yeeshaan, waxayna si wada jir ah u sixiixeen kaabeyaal dhaqaale oo ay si wada jir ah u fulinayaan, sida uu ku soo warramayo weriyaha BBC-da Mark Lowen oo ku sugan magaalada Athens